Bir önceki (ilk) yazımda yüzeysel bir tanışma faslı arasında "Farklı farklı insanlar gördüm. Kimisi iyi idi, kimisi de kötü. İyileri herkes sever ama kötüler pek sevilmez. Ben de kötüleri sevmedim ama yine anlayış gösterdim kimisine. Ama bunu burada değil de bir sonraki blogumda detaylı anlatsam daha iyi olacak." şeklinde bir konuşmam oldu. Onu biraz daha detaylandırıp kendi bakış açımı anlatmaya çalışacağım.
Öncelikle insanları net bir şekilde, keskin bir çizgiyle iyi veya kötü diye ayıramayız. Asıl olan şey bu sınırlara ne kadar yakın olup olmadığıdır. Yani siyah ve beyaz demek yerine, burada aradaki grilerden bahsediyoruz. İyi dediğimiz insanlar da bize karşı olmasalar da başkalarına karşı kötülük yapabiliyorlar. Veya bir kişiye büyük bir kötülük yapmak yerine 100 kişinin her birine az miktarda kötülük de yapabilir. Neyse, asıl söylemek istediğim bu değildir ama bu da olan bir şey.
Asıl söylemek istediğim bir insanı kötü, anlayışsız, agresif yapan şeyin ne olduğu. Burada kimi suçlamalıyız, o kişiyi mi yoksa onu o hale getirenleri mi? Ben burada suç işleyenleri suçlamayalım, ceza vermeyelim demeyeceğim tabii ki. "Eğer o suç işleyen kişilere ceza vermeyeceksek ortalık suçtan geçilmez" diyenleriniz olacak çünkü. Haklısınız da.
Şimdi bir adam düşünelim, sorunlu bir ailede doğmuş ve büyümüş. Yaşadığı bölgenin de pek düzgün bir bölge olmadığını varsayalım ve bu kişiye A kişisi diyelim.
Bir de düzgün, kavgasız ve mutlu bir ailede doğup büyüyen ve yaşadığı bölgenin de refah seviyesinin ve suç oranının düşük olduğu bir B kişisi düşünelim. Bu ikisini karşılaştırdığımızda hangisi suç işlemeye, şiddet uygulamaya veya yalan söylemeye daha yatkındır diye sorsam eminim hemen hemen hepinizin cevabı aynı olacaktır.
Cevap tabii ki de A kişisi.
Peki ama neden? Bu kişi isteyerek mi bu davranışlara sahip? Eğer bu iki kişinin yerini değiştirmiş olsaydık doğuştan beri, bu sefer de B kişisi sorunlu olmayacak mıydı? Evet yaşı büyüdüğünde kendi hür iradeleri olacak, kötüyü ve iyiyi ayırt edebilecekler diyoruz. Ama neye ve kime göre? Yine kendilerine göre. "Can çıkmadan huy çıkmaz" sözü bu anlamda söylenmiş en güzel sözlerden biri.
Örneğin kendimizi bir düşünelim. Biz ne kadar iyiyiz, ne kadar kötüyüz? Eğer iyi isek bunu gerçekten biz mi yaptık ve başardık? Yoksa tamamen çevre şartlarında mı hamur gibi yoğrulup bu kıvama geldik? Babamın iş için bizi sürekli taşındığı şehirleri, gittiğim okulları, öğretmenlerimi, sürekli değişen şehirlerdeki arkadaşlarımı ben seçmedim. Çalıştığım iş yerlerinde de patronlarımı ve iş arkadaşlarımı önceden seçme şansım yok. Ve bu saydıklarım hepsi ve daha fazlası benim psikolojimi etkileyip beni bu kıvama getiren şeyler. Tek bir mahallede doğup büyüseydim kim bilir, ben de belki şu anki bana göre daha kötü olabilirdim. Belki de daha iyi olabilirdim. Belki daha zengin, ya da daha fakir.
Kim bilebilir...
Peki size göre iyilik veya kötülük nedir? Düşüncelerinizi yoruma yazmayı unutmayın...
Öncelikle insanları net bir şekilde, keskin bir çizgiyle iyi veya kötü diye ayıramayız. Asıl olan şey bu sınırlara ne kadar yakın olup olmadığıdır. Yani siyah ve beyaz demek yerine, burada aradaki grilerden bahsediyoruz. İyi dediğimiz insanlar da bize karşı olmasalar da başkalarına karşı kötülük yapabiliyorlar. Veya bir kişiye büyük bir kötülük yapmak yerine 100 kişinin her birine az miktarda kötülük de yapabilir. Neyse, asıl söylemek istediğim bu değildir ama bu da olan bir şey.
Asıl söylemek istediğim bir insanı kötü, anlayışsız, agresif yapan şeyin ne olduğu. Burada kimi suçlamalıyız, o kişiyi mi yoksa onu o hale getirenleri mi? Ben burada suç işleyenleri suçlamayalım, ceza vermeyelim demeyeceğim tabii ki. "Eğer o suç işleyen kişilere ceza vermeyeceksek ortalık suçtan geçilmez" diyenleriniz olacak çünkü. Haklısınız da.
Şimdi bir adam düşünelim, sorunlu bir ailede doğmuş ve büyümüş. Yaşadığı bölgenin de pek düzgün bir bölge olmadığını varsayalım ve bu kişiye A kişisi diyelim.
Bir de düzgün, kavgasız ve mutlu bir ailede doğup büyüyen ve yaşadığı bölgenin de refah seviyesinin ve suç oranının düşük olduğu bir B kişisi düşünelim. Bu ikisini karşılaştırdığımızda hangisi suç işlemeye, şiddet uygulamaya veya yalan söylemeye daha yatkındır diye sorsam eminim hemen hemen hepinizin cevabı aynı olacaktır.
Cevap tabii ki de A kişisi.
Peki ama neden? Bu kişi isteyerek mi bu davranışlara sahip? Eğer bu iki kişinin yerini değiştirmiş olsaydık doğuştan beri, bu sefer de B kişisi sorunlu olmayacak mıydı? Evet yaşı büyüdüğünde kendi hür iradeleri olacak, kötüyü ve iyiyi ayırt edebilecekler diyoruz. Ama neye ve kime göre? Yine kendilerine göre. "Can çıkmadan huy çıkmaz" sözü bu anlamda söylenmiş en güzel sözlerden biri.
Örneğin kendimizi bir düşünelim. Biz ne kadar iyiyiz, ne kadar kötüyüz? Eğer iyi isek bunu gerçekten biz mi yaptık ve başardık? Yoksa tamamen çevre şartlarında mı hamur gibi yoğrulup bu kıvama geldik? Babamın iş için bizi sürekli taşındığı şehirleri, gittiğim okulları, öğretmenlerimi, sürekli değişen şehirlerdeki arkadaşlarımı ben seçmedim. Çalıştığım iş yerlerinde de patronlarımı ve iş arkadaşlarımı önceden seçme şansım yok. Ve bu saydıklarım hepsi ve daha fazlası benim psikolojimi etkileyip beni bu kıvama getiren şeyler. Tek bir mahallede doğup büyüseydim kim bilir, ben de belki şu anki bana göre daha kötü olabilirdim. Belki de daha iyi olabilirdim. Belki daha zengin, ya da daha fakir.
Kim bilebilir...
Peki size göre iyilik veya kötülük nedir? Düşüncelerinizi yoruma yazmayı unutmayın...
Yorumlar
Yorum Gönder